Ethereum R1 Chính Thức Ra Mắt: Một Giải Pháp Layer 2 Mới Với Hướng Đi Khác Biệt

Giới Thiệu Ethereum R1: Độc Lập và Không Token

Một nhóm nhà phát triển tâm huyết trong cộng đồng Ethereum vừa công bố dự án Ethereum R1. Nhóm này hoạt động hoàn toàn độc lập với Ethereum Foundation.

Ethereum R1 là một giải pháp mở rộng quy mô Layer 2 (L2). Nó được thiết kế đặc biệt cho mạng lưới Ethereum. Đáng chú ý, dự án không đi kèm việc phát hành token gốc.

Theo thông báo chính thức, dự án vận hành dựa trên nguồn lực từ các khoản quyên góp. R1 không nhận đầu tư mạo hiểm (VC funding). Dự án cũng cam kết không có token pre-mined hay token quản trị.

Tầm Nhìn Của R1: Layer 2 Như Hàng Hóa Thiết Yếu

Trong một bài đăng trên X ngày 1 tháng 5, đội ngũ phát triển đã nêu rõ tầm nhìn:

“Các giải pháp L2 đa dụng nên hoạt động như hàng hóa thiết yếu. Chúng cần đơn giản, dễ thay thế và không bị ràng buộc bởi yếu tố tập trung hay quản trị rủi ro. Ethereum R1 là câu trả lời của chúng tôi cho nhu cầu đó. Đây là một rollup xây dựng trên nền tảng trung lập, phi tập trung và chống kiểm duyệt mạnh mẽ.”

Nhóm phát triển cũng nhấn mạnh thêm: “Phần lớn L2 hiện tại vận hành giống Layer 1 mới hơn là giải pháp mở rộng thực thụ cho Ethereum.” Họ chỉ ra các vấn đề như “vòng gọi vốn riêng tư, cơ chế quản trị thiếu minh bạch và quyền kiểm soát tập trung.”

Thông báo này phản ánh những lo ngại đang gia tăng trong cộng đồng Ethereum. Nhiều người băn khoăn về định hướng phát triển của các giải pháp Layer 2 hiện nay. Hướng đi này có thể không hoàn toàn đồng nhất với lợi ích cốt lõi của lớp nền tảng (base layer) Ethereum.

Chiến Lược Layer 2 Của Ethereum: Tác Động và Tranh Cãi

Ảnh Hưởng Của Nâng Cấp Dencun

Bản nâng cấp Dencun của Ethereum được triển khai vào tháng 3 năm 2024. Nâng cấp này mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp giảm đáng kể chi phí giao dịch cho các mạng Layer 2.

Tuy nhiên, một hệ quả đi kèm là doanh thu trên lớp nền tảng (base layer) Ethereum đã giảm mạnh. Mức giảm lên tới 99% tính đến quý 1 năm 2025.

Kết quả là, chi phí giao dịch trung bình trên mạng Ethereum gốc đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 5 năm. Phí chỉ còn khoảng 0,16 đô la mỗi giao dịch vào tháng 4 năm 2025. Nguyên nhân chính là nhu cầu sử dụng không gian khối (block space) trên lớp nền tảng giảm đi.

Cần lưu ý, phí giao dịch trên Ethereum được quyết định bởi cung cầu và lưu lượng mạng. Khi nhu cầu và lưu lượng tăng, phí giao dịch lớp nền tảng sẽ tăng, kéo theo doanh thu cao hơn.

Doanh thu trên lớp nền tảng của Ethereum ghi nhận sự sụt giảm đáng kể trong Quý 1 năm 2025. Nguồn: Token Terminal

Liên quan: Ethereum Phục Hồi Mạnh Mẽ: Thị Phần Tăng Trở Lại Từ Mức Thấp Kỷ Lục

Cuộc Tranh Luận Về Hướng Đi Của Layer 2

Những ý kiến chỉ trích vẫn tiếp tục tranh luận về mô hình L2 hiện tại. Họ cho rằng mô hình này tạo ra động lực khuyến khích không phù hợp. Điều này có khả năng khiến các mạng Layer 2 phát triển theo hướng gây tổn hại cho lớp nền tảng.

Ngược lại, nhiều giao thức và chuyên gia lại khẳng định khác. Họ cho rằng sự đa dạng của các mạng Layer 2 trên Ethereum là một đặc tính ưu việt, không phải khiếm khuyết.

Anurag Arjun, đồng sáng lập Avail (một giải pháp trừu tượng hóa chuỗi), đã chia sẻ với Cointelegraph. Ông nói rằng cách tiếp cận đa Layer 2 của Ethereum mang đến nhiều lựa chọn về chuỗi thông lượng cao cho người dùng. Điều này trái ngược với mô hình “một kích cỡ phù hợp cho tất cả” (one-size-fits-all) của các blockchain nguyên khối (monolithic).

Liên quan: Hội Tụ Yếu Tố Thuận Lợi: Tại Sao Ethereum (ETH) Sẵn Sàng Chinh Phục Mốc 2.000 USD?