QE là gì? Giải Mã Mối Liên Hệ Sâu Sắc Giữa QE và Thị Trường Crypto

Trong thế giới tài chính đầy biến động, nhà đầu tư crypto cần nắm vững các thuật ngữ vĩ mô. Một trong những khái niệm quan trọng nhất chính là “QE” hay Nới lỏng định lượng. Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao thị trường Bitcoin và altcoin lại phản ứng mạnh mẽ mỗi khi Fed nhắc đến QE? Bài viết này sẽ giải mã toàn diện QE là gì. Đồng thời, chúng ta sẽ phân tích mối liên hệ sâu sắc giữa chính sách này và thị trường tiền điện tử.

QE là gì?

QE là gì? QE, viết tắt của Quantitative Easing (Nới lỏng định lượng), là một chính sách tiền tệ phi truyền thống. Các ngân hàng trung ương sử dụng nó để kích thích nền kinh tế. Cụ thể, ngân hàng trung ương sẽ mua lượng lớn tài sản tài chính như trái phiếu chính phủ từ ngân hàng thương mại. Hành động này nhằm tăng cung tiền, hạ lãi suất và khuyến khích cho vay, từ đó thúc đẩy đầu tư và chi tiêu.

1. Cơ chế hoạt động chi tiết của Nới lỏng định lượng (QE)

Để hiểu rõ hơn QE là gì, hãy xem nền kinh tế như một cỗ máy. Khi cỗ máy này chạy chậm lại (suy thoái), ngân hàng trung ương sẽ “bơm nhiên liệu” vào hệ thống. Quá trình này không phải là in tiền giấy theo nghĩa đen. Thay vào đó, nó là việc tạo ra tiền kỹ thuật số (dự trữ ngân hàng).

Cụ thể, quá trình này diễn ra theo các bước sau:

• Mua tài sản: Ngân hàng trung ương (như Fed của Mỹ) mua các tài sản tài chính. Chúng chủ yếu là trái phiếu chính phủ và đôi khi là chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp (MBS).
• Tăng dự trữ ngân hàng: Khi mua tài sản, ngân hàng trung ương thanh toán bằng cách ghi có vào tài khoản dự trữ của các ngân hàng thương mại. Điều này làm tăng lượng tiền dự trữ trong hệ thống.
• Hạ lãi suất: Với lượng tiền dồi dào, các ngân hàng có xu hướng giảm lãi suất cho vay. Lãi suất thấp hơn sẽ kích thích doanh nghiệp và người dân vay tiền để đầu tư, sản xuất và tiêu dùng.

2. Lịch sử và các ví dụ thực tế của QE

QE không phải là một lý thuyết suông mà đã được áp dụng rộng rãi trong các cuộc khủng hoảng kinh tế lớn:

• Nhật Bản (đầu những năm 2000): Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) là một trong những người tiên phong sử dụng QE để chống lại tình trạng giảm phát kéo dài.
• Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã triển khai nhiều vòng QE (QE1, QE2, QE3) từ 2008 đến 2014. Họ đã mua vào hàng nghìn tỷ USD tài sản để giải cứu nền kinh tế. Theo Wikipedia, bảng cân đối kế toán của Fed đã tăng từ 800 tỷ USD lên hơn 4 nghìn tỷ USD trong giai đoạn này.
• Đại dịch COVID-19 (2020): Fed một lần nữa tung ra gói QE “không giới hạn”. Ở đỉnh điểm, họ mua 120 tỷ USD tài sản mỗi tháng để giữ cho thị trường tài chính không sụp đổ. Đây cũng là giai đoạn mối liên hệ giữa QE và crypto trở nên rõ ràng nhất.

Tài sản của Fed tăng vọt do QE trong đại dịch COVID-19. Nguồn: Wikipedia

3. Mối liên hệ “Mật ngọt”: QE là chất xúc tác cho thị trường Crypto

Khi các ngân hàng trung ương thực hiện QE, một lượng lớn tiền được bơm vào nền kinh tế. Điều này tạo ra môi trường “risk-on”, tức là chấp nhận rủi ro. Các nhà đầu tư bắt đầu tìm kiếm lợi nhuận cao hơn từ các tài sản rủi ro. Trong bối cảnh đó, crypto và đặc biệt là Bitcoin, trở thành điểm đến hấp dẫn.

3.1. Bitcoin như một “Hàng rào chống lạm phát”

QE làm tăng cung tiền pháp định (fiat), dẫn đến lo ngại về lạm phát và sự mất giá của đồng tiền. Trong bối cảnh đó, Bitcoin nổi lên như một giải pháp. Với nguồn cung giới hạn 21 triệu đồng, nó được xem như “vàng kỹ thuật số” – một tài sản lưu trữ giá trị để bảo vệ tài sản trước sự mất giá của tiền tệ.

Ví dụ điển hình là giai đoạn 2020-2021. Như Cointelegraph đã chỉ ra, khi Fed triển khai QE mạnh mẽ, giá Bitcoin đã tăng vọt. Nó đi từ dưới 5.000 USD vào tháng 3/2020 lên đỉnh hơn 60.000 USD vào cuối năm 2021.

3.2. Dòng vốn chảy vào tài sản rủi ro

Lãi suất thấp do QE khiến việc gửi tiết kiệm trở nên kém hấp dẫn. Vì vậy, các nhà đầu tư từ cá nhân đến tổ chức buộc phải tìm kiếm các kênh đầu tư có lợi suất cao hơn. Dòng tiền thông minh này đã chảy mạnh vào thị trường chứng khoán và không thể bỏ qua thị trường crypto. Sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức trong giai đoạn này đã tạo ra một cú hích khổng lồ cho toàn bộ thị trường.

4. Mặt trái của đồng xu: Thắt chặt định lượng (QT) và mùa đông Crypto

Tuy nhiên, bữa tiệc nào rồi cũng tàn. Khi lạm phát tăng quá nóng, các ngân hàng trung ương phải đảo ngược chính sách. Họ chuyển từ QE sang Thắt chặt định lượng (Quantitative Tightening – QT). QT là quá trình ngược lại với QE. Ngân hàng trung ương sẽ bán ra tài sản hoặc để chúng đáo hạn mà không tái đầu tư. Mục đích là hút bớt tiền ra khỏi hệ thống và tăng lãi suất.

Khi QT diễn ra, “bữa tiệc” thanh khoản kết thúc. Lãi suất cao hơn khiến các tài sản an toàn như trái phiếu chính phủ trở nên hấp dẫn. Ngược lại, các tài sản rủi ro như crypto phải đối mặt với áp lực bán tháo mạnh mẽ.

Đây chính là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thị trường gấu (bear market) năm 2022. Khi Fed bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất và QT, giá Bitcoin đã giảm từ khoảng 47.000 USD xuống dưới 17.000 USD.

Tác động của QE và phản ứng của thị trường crypto. Nguồn: Cointaichinh

5. Những rủi ro và chỉ trích xoay quanh QE

Mặc dù là một công cụ mạnh mẽ, QE cũng đi kèm với nhiều rủi ro và tranh cãi. Theo các chuyên gia từ Binance Academy, các rủi ro chính bao gồm:

• Lạm phát phi mã: Nếu lượng tiền bơm ra quá lớn và không được kiểm soát, nó có thể gây ra lạm phát cao, làm xói mòn sức mua của người dân.
• Bong bóng tài sản: Dòng tiền rẻ có thể thổi phồng giá của các loại tài sản như chứng khoán, bất động sản và cả crypto, tạo ra các bong bóng có nguy cơ đổ vỡ.
• Gia tăng bất bình đẳng: QE thường mang lại lợi ích nhiều hơn cho giới nhà giàu, những người sở hữu tài sản tài chính. Trong khi đó, người nghèo và tầng lớp trung lưu ít được hưởng lợi, thậm chí còn chịu ảnh hưởng tiêu cực từ lạm phát.

So sánh giữa QE và QT. Nguồn: Cointaichinh

Kết luận

Vậy QE là gì? Đây không chỉ là một thuật ngữ kinh tế vĩ mô khô khan. Nó là một yếu tố có sức ảnh hưởng cực lớn đến túi tiền của các nhà đầu tư crypto. QE có thể tạo ra những con sóng tăng trưởng thần kỳ. Nhưng khi nó kết thúc và QT bắt đầu, thị trường có thể bị nhấn chìm trong “mùa đông”. Hiểu rõ bản chất và tác động hai mặt của QE sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn. Từ đó, bạn có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và tự tin hơn trước mọi biến động.

Nguồn tham khảo