Vitalik Buterin, nhà đồng sáng lập Ethereum, đã đề xuất một lộ trình quan trọng. Lộ trình này nhằm tái cấu trúc kiến trúc và áp dụng các tiêu chuẩn thống nhất cho giao thức. Mục tiêu là làm Ethereum đơn giản, hiệu quả và dễ bảo trì hơn trong tương lai.

Lấy Cảm Hứng Từ Sự Tối Giản Của Bitcoin

Vitalik Buterin lấy cảm hứng từ triết lý thiết kế tối giản của Bitcoin. Ông đã vạch ra tầm nhìn đơn giản hóa lớp cơ sở (Layer 1) của Ethereum. Điều này nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường bảo mật. Đồng thời, nó cũng cải thiện khả năng tiếp cận cho người dùng và nhà phát triển.

Vào ngày 3 tháng 5, Buterin đã đăng một bài viết chi tiết trên blog cá nhân. Bài viết có tiêu đề “Simplifying the L1” (Đơn giản hóa Lớp 1). Trong đó, ông phác thảo kế hoạch tái cấu trúc các thành phần cốt lõi của Ethereum. Các thành phần này bao gồm lớp đồng thuận, lớp thực thi và cơ chế sharding.

Mục Tiêu 5 Năm: Đơn Giản Hóa Để Bền Vững

“Bài đăng này mô tả cách Ethereum trong 5 năm tới có thể tiến gần đến sự đơn giản như Bitcoin,” Buterin nhấn mạnh. Ông cho rằng sự đơn giản là yếu tố then chốt. Nó đảm bảo khả năng phục hồi và mở rộng bền vững cho Ethereum trong dài hạn.

Buterin thừa nhận các nâng cấp gần đây như chuyển sang Proof-of-Stake (PoS) và tích hợp zk-SNARKs đã tăng sức mạnh cho Ethereum. Tuy nhiên, chúng cũng làm tăng độ phức tạp kỹ thuật. Theo ông, điều này dẫn đến chu kỳ phát triển dài hơn và chi phí vận hành cao hơn. Nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lỗi hơn.

“Trong quá khứ, Ethereum thường không ưu tiên sự đơn giản. Đôi khi đó là do quyết định của chính tôi. Điều này đã góp phần đáng kể vào việc chi tiêu quá mức cho phát triển. Nó tạo ra đủ loại rủi ro bảo mật và sự tách biệt của văn hóa R&D. Thường là để theo đuổi những lợi ích hóa ra chỉ là ảo tưởng.”

Vitalik Buterin ca ngợi sự đơn giản của Bitcoin. Quan điểm về lợi ích của sự đơn giản trong thiết kế blockchain.

Buterin đánh giá cao Bitcoin vì triết lý thiết kế đơn giản. Nguồn: Vitalik Buterin (X)

Cải Tổ Lớp Đồng Thuận: Hướng Tới “Hoàn Tất Trong 3 Khe” (3-Slot Finality)

Một trọng tâm chính của đề xuất là cải tổ lớp đồng thuận Ethereum. Trung tâm của nỗ lực này là mô hình “hoàn tất trong 3 khe” (3-slot finality). Mô hình này được thiết kế để loại bỏ các thành phần phức tạp hiện có. Ví dụ như các kỷ nguyên (epochs), ủy ban đồng bộ (sync committees) và cơ chế xáo trộn trình xác thực (validator shuffling).

Liên quan: Phân Tích Chuyên Sâu: Two Prime Ngừng Hỗ Trợ Ether và Coi ETH Như ‘Memecoin’

Lợi Ích Của Việc Giảm Số Lượng Trình Xác Thực Hoạt Động

“Việc có ít trình xác thực hoạt động hơn tại bất kỳ thời điểm nào sẽ an toàn hơn,” Buterin giải thích. “Điều này cho phép triển khai các quy tắc lựa chọn nhánh (fork choice rule) đơn giản hơn.”

Các cải tiến khác cho lớp đồng thuận cũng được đề xuất. Chúng bao gồm việc cho phép áp dụng quy tắc lựa chọn nhánh tinh gọn hơn. Đồng thời, sử dụng các giao thức tổng hợp dựa trên STARK (Scalable Transparent Argument of Knowledge). Điều này được kỳ vọng sẽ giúp phân cấp hóa và đơn giản hóa việc điều phối hoạt động mạng lưới.

Tối Ưu Hóa Lớp Thực Thi: Chuyển Đổi Sang Máy Ảo Thân Thiện Với ZK

Đối với lớp thực thi, Buterin đề xuất một bước đi táo bạo. Đó là chuyển đổi từ Máy ảo Ethereum (EVM) hiện tại sang một máy ảo đơn giản hơn. Máy ảo mới này sẽ tối ưu hơn cho công nghệ Zero-Knowledge (ZK), ví dụ như RISC-V.

Tại Sao Chọn RISC-V?

Ông tin rằng động thái này có thể cải thiện hiệu suất tạo bằng chứng không kiến thức (zero-knowledge proofs) gấp 100 lần. Nó cũng đơn giản hóa đáng kể cấu trúc giao thức.

RISC-V là một kiến trúc tập lệnh (ISA) mã nguồn mở. Nó thường được dùng trong thiết kế bộ xử lý máy tính. Kiến trúc này nổi bật với triết lý thiết kế tối giản. Nó chỉ sử dụng một tập hợp nhỏ các lệnh đơn giản, giúp đạt hiệu quả cao và dễ triển khai hơn.

Đảm Bảo Tương Thích Ngược

Để đảm bảo quá trình chuyển đổi suôn sẻ và tương thích ngược, Buterin đề xuất một giải pháp. Đó là chạy các hợp đồng thông minh EVM cũ trên chuỗi (onchain) thông qua trình thông dịch RISC-V. Cả hai máy ảo (EVM và RISC-V) sẽ được hỗ trợ song song trong giai đoạn quá độ.

Giải pháp kỹ thuật cho Ethereum từ Vitalik Buterin: Di chuyển EVM sang RISC-V để tăng tính tương thích và hiệu suất.

Sơ đồ kiến trúc Ethereum được đề xuất. Nguồn: Vitalik Buterin

Tiêu Chuẩn Hóa Toàn Giao Thức: Giảm Phức Tạp Không Cần Thiết

Ngoài việc cải tổ các lớp cốt lõi, Buterin còn ủng hộ mạnh mẽ việc áp dụng các tiêu chuẩn thống nhất trên toàn giao thức Ethereum.

Các Tiêu Chuẩn Đề Xuất

Cụ thể, ông đề nghị chỉ sử dụng một phương pháp mã hóa xóa lỗi (erasure coding) duy nhất. Chỉ dùng một định dạng tuần tự hóa (serialization format) duy nhất (ưu tiên SSZ). Và chỉ dùng một cấu trúc cây Merkle (tree structure) duy nhất.

Mục tiêu của việc tiêu chuẩn hóa này là loại bỏ sự phức tạp dư thừa. Đồng thời, nó hợp lý hóa bộ công cụ phát triển và cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho Ethereum.

Giới Hạn Số Dòng Code và Duy Trì Tính Năng Cũ

“Sự đơn giản, trên nhiều phương diện, cũng tương tự như sự phân cấp,” Buterin viết. Ông gợi ý Ethereum nên đặt mục tiêu “số dòng mã tối đa” (max line-of-code) cho các thành phần cốt lõi. Tương tự như cách dự án Tinygrad đã làm. Điều này nhằm giữ logic quan trọng về sự đồng thuận của mạng lưới luôn gọn gàng và dễ kiểm toán.

Các tính năng cũ, không còn thiết yếu, vẫn sẽ được duy trì. Tuy nhiên, chúng sẽ nằm ngoài đặc tả kỹ thuật cốt lõi của giao thức.

Bối Cảnh Thị Trường: Áp Lực Cạnh Tranh Gia Tăng

Đề xuất đầy tham vọng của Buterin được đưa ra trong bối cảnh Ethereum đối mặt với cạnh tranh ngày càng tăng. Mạng lưới này đang dần mất thị phần vào tay các blockchain đối thủ (hay Altcoin).

Tại sự kiện LONGITUDE ngày 2 tháng 5, Alex Svanevik, CEO của Nansen, đã có nhận định. Ông cho rằng vị thế thống trị tương đối của Ethereum trong số các mạng Lớp 1 đã suy giảm.

“Nếu bạn hỏi tôi 3-4 năm trước liệu Ethereum có thống trị không gian tiền điện tử không, câu trả lời sẽ là có,” Svanevik chia sẻ. “Nhưng hiện tại, rõ ràng thực tế không diễn ra theo hướng đó.”

Liên quan: Kỷ Nguyên Thống Trị Của Ethereum Đang Dần Khép Lại: Góc Nhìn Từ Hội Thảo LONGITUDE